İşsizliğin azaltılması, iş gücünün istihdam edilebilirliğinin artırılması ve işsizlik sorununun sosyal etkilerinin asgariye indirilmesi Türkiye’nin en öncelikli sorunlarının başında gelmektedir. Öte yandan iş gücümüzün nitelik eksikliği ise yine önemli bir istihdam sorunu olarak ortaya çıkmaktadır.
Ülkemizin insan kaynaklarının niteliğinin artırılmasına yönelik mevcut yasalarda ve yönetmeliklerde düzenlemeler yapılmakta, yeni yönetmelikler yürürlüğe girmektedir. Bu konuda atılan en önemli adım ise Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile uyumlu ulusal yeterlilikler sisteminin kurulması çalışmasıdır. Sektör temsilcilerinden alınan destekle oluşturulan mesleki yeterlilikler sistemi ulusal yeterlilikler çerçevesinin bir parçasıdır. Çalışmaların takibinde sorumlu kurum ise Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK)’dur
Mesleki Yeterlilik Sistemi, meslek standartlarının ve ulusal yeterliliklerin oluşturulduğu, mesleki eğitim programlarının bu standartlara göre hazırlandığı, iş gücünün mesleki yeterliliğinin bağımsız kurumlarca yapılan ölçme ve değerlendirmeler sonucunda belgelendirildiği ve bu belgelerin ulusal ve uluslararası düzeyde geçerlilik kazandığı etkin bir yapının genel adıdır.
İNTES inşaat sektöründe Mesleki Yeterlilikler Sisteminin kurulmasına yönelik çalışmalarını MYK ile imzalamış olduğu iş birliği protokolleri çerçevesinde başladı. 2008 yılından bu yana faaliyetler aralıksız devam etmektedir. İnşaat sektörünü temsil eden bir kuruluş olarak bu görevi üstlenen İNTES, İnşaat sektöründe ulusal meslek standartları ve yeterlilikler hazırlamada yetki almış ilk kurumdur.
İNTES, MYK ile 09.07.2008 tarihinde imzalamış olduğu ilk protokolle inşaat sektöründe öncelikle talep gören 29 meslek için standart hazırlama çalışmalarını başlatmıştır. Ardından sektörden gelen talepler değerlendirilerek meslek sayısı 53’e çıkmıştır ve 12.05.2011 tarihinde Kurum ile ikinci protokol imzalamıştır. Sektörde ilgili tüm paydaşların katılımının sağlandığı teknik ekiplerle yürütülen çalışmalar neticesinde İNTES protokoller ekinde hazırlamayı taahhüt etmiş olduğu mesleklerin tamamında çalışmalarını tamamlanmıştır.
İNTES ayrıca inşaat sektöründe 47 meslek standardının Resmi Gazete’de yayınlanarak ulusal meslek standardı niteliği kazanmasına katkı vermiştir. Diğer yandan MYK ile meslek standartları onaylanan meslekler için ulusal yeterlilikler hazırlama konusunda 09.12.2009 tarihinde iş birliği protokolü imzalanmıştır. Farklı kesimlerden meslek uzmanlarının katıldığı teknik çalışmalar neticesinde resmiyet kazanan meslek standartları arasından 24 mesleğin ulusal yeterliliği hazırlanmıştır. Yeterlilikler MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıştır.
İNTES Genel Sekreteri Mesleki Yeterlilik Kurumu İnşaat Sektör Komitesinde hem TİSK hem de Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği temsilciliği görevini yürütmektedir
Meslek Standartları
Ulusal meslek standardı; bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur. İş analizine dayanır ve kişinin yürütmesi gereken başlıca görevleri ve meslekî açıdan sahip olunması gereken hususları içerir. Ayrıca, meslekî alanla ilgili sağlık, güvenlik ve çevre koruma konularındaki mevzuat ile idari ve teknik gereklilikleri içerir ve bireyin hayat boyu öğrenme ilkesine uygun olarak kendini geliştirmesini ve meslekte ilerlemesini teşvik eder.
| S.NO
|
MESLEK İSMİ
|
SEVİYE
|
ONAY
|
| 1. | Endüstriyel Boru Montajcısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 2. | Ahşap Kalıpçı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 3. | Betonarme Demircisi | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 4. | Tünel Kalıpçısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 5. | İnşaat Boyacısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 6. | Sıvacı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 7. | Ekskavatör Operatörü | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 8. | Silindir Operatörü | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 9. | Greyder Operatörü | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 10. | Dozer Operatörü | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 11. | İş Sağlığı ve Güvenliği Elemanı | Seviye 4 | ONAYLANDI |
| 12. | Panel Kalıpçı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 13. | Duvarcı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 14. | Doğal ve Yapaytaş Döşemecisi | Seviye 3 | |
| 15. | Seramik Karo Kaplamacısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 16. | İskele Kurulum Elemanı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 17. | Betoncu | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 18. | Beton Pompa Operatörü | Seviye 3 | |
| 19. | Beton Santral Operatörü | Seviye 3 | |
| 20. | Alçı Sıva Uygulayıcısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 21. | Alçı Levha Uygulayıcısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 22. | Kazıcı Yükleyici (Beko Loder) Operatörü | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 23. | Kule Vinç Operatörü | Seviye 3 | |
| 24. | Delme Makinesi Operatörü | Seviye 3 | |
| 25. | Kırma Eleme Tesisi Operatörü | Seviye 3 | |
| 26. | Asfalt Beton Kazıma Operatörü | Seviye 3 | |
| 27. | Distribütör Operatörü | Seviye 3 | |
| 28. | Serici (Finişer) Operatörü | Seviye 3 | |
| 29. | Asfalt Üretim Tesisi Operatörü | Seviye 4 | |
| 30. | Ön Dökümlü Beton Eleman Üretim Hattı Elemanı | Seviye 3 | |
| 31. | Ön Dökümlü Beton Eleman Montajcısı | Seviye 3 | |
| 32. | Ön Dökümlü Beton Eleman Montajcısı Kazancısı – Kürsücü | Seviye 3 | |
| 33. | Ön Dökümlü Beton Eleman Montajcısı Öğrenme Ustası | Seviye 3 | |
| 34. | Yapısal ve Endüstriyel Çelik Montajcısı | Seviye 3 | |
| 35. | Yapısal ve Endüstriyel Çelik Montajcısı | Seviye 4 | |
| 36. | Panel Çatı Kaplamacısı | Seviye 3 | |
| 37. | Kiremit Çatı Kapmacısı | Seviye 3 | |
| 38. | Panel Sistem Demiryolu Ustası | Seviye 3 | |
| 39. | Isı Yalıtımcısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 40. | Su Yalıtımcısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 41. | Ses Yalıtımcısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 42. | Yangın Yalıtımcısı | Seviye 3 | ONAYLANDI |
| 43. | Mobil Vinç Operatörü | Seviye 3 | ONAYLANDI |
Tehlikeli ve çok tehlikeli işler sınıfında olup Bakanlıkça yayımlanacak tebliğlerde yer alan mesleklerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluk süreci 01 Ocak 2017 tarihi itibari ile başlamıştır. 6645 sayılı Kanun ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yayımlanan tebliğlerde yer alan mesleklerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi sahibi olmayan kişilerin çalıştırılması mümkün olmayacaktır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı 4 Nisan 2015 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edilerek 6645 sayılı Kanun numarası ile yasalaşmıştır. Kanun 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu’nda önemli değişiklikler yapmıştır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 25 Mayıs 2015 tarihinde yayımlamış olduğu ilk Tebliğ ile Tebliğin yayım tarihinden sonra olan 12 ay sonrasında 40 meslekte yani 26.05.2016 tarihinden itibaren bu Kanunda düzenlenen esaslara göre meslekî yeterlilik belgesine sahip olmayan kişilerin çalıştırılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
İleriki dönemlerde ise tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan mesleklerin tamamında uygulanması planlanmıştır. Kurumca standardı hazırlanmış diğer tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan mesleklerde de peyderpey devam etmesi doğrultuda Bakanlıkça 2016/1 nolu ikinci Tebliğ 24 Mart 2016 tarihinde yayımlanarak 8 meslek daha belge zorunluluğuna dâhil edilmiştir.
Bakanlığın 26 Eylül 2017 tarihinde yayımlamış olduğu üçüncü tebliğ ile 33 meslekte olmak üzere toplam 81 meslekte belge zorunluluğu başlatılmıştır. Bu kapsamda ilgili tebliğlerin yayım tarihinden itibaren on iki ay sonra MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi olmayan kişiler bu mesleklerde çalıştırılamayacaktır.
Bakanlık Tebliğlerinde yayımlanan 81 meslekte başlayan belge zorunluluğunun ilk aşamada Bakanlar Kurulu’nun belirlediği ücret tarifesi listesinde yer alan 161 meslekte devam etmesi sonrasında ise tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan mesleklerin tamamında uygulanması planlanmaktadır.
6645 sayılı Kanun’da geçen istisnalar hariç Mesleki Yeterlilik Belgesi dışında başkaca bir belgenin geçerliliği bulunmamaktadır.
6645 sayılı Kanun kapsamında mesleki yeterlilik belgesi sahibi olmayan işçilerin, iş müfettişleri tarafından yapılacak denetimler ile işverenler tarafınca çalıştırıldığının tespiti sonucunda her bir çalışan için idari para cezaları öngörülmektedir.
6645 sayılı Kanun ile getirilen bahse konu zorunluluk ile ilgili cezaların yanı sıra devlet teşvikleri de bulunmaktadır
6645 sayılı Kanun kapsamında mesleki yeterlilik belgesi sahibi olmayan işçilerin, iş müfettişleri tarafından yapılacak denetimler ile işverenler tarafınca çalıştırıldığının tespiti sonucunda her bir çalışan için idari para cezaları öngörülmektedir.
6645 sayılı Kanun ile getirilen bahse konu zorunluluk ile ilgili cezaların yanı sıra devlet teşvikleri de bulunmaktadır. 6645 sayılı Kanun’un 24’üncü maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na Ek-3’üncü madde eklenerek, 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu kapsamında yetkilendirilmiş sınav ve belgelendirme kuruluşlarının gerçekleştireceği sınavlarda başarılı olan kişilerin 31 Aralık 2019 tarihine kadar belge masrafı ile sınav ücretinin tamamı işsizlik sigorta fonundan karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.
